Günümüzde işletmeler, yetersiz yapılan erişilebilirlik çalışmaları sebebiyle engelli müşterilerine sorunsuz bir deneyim sunamamaktalar. Erişilebilirlik konusundaki bu yetersizliklerin başlıca sebepleri arasında ilgili çalışmalar yapılırken bilen kişilere danışılmamasının yanı sıra engellilerin görüşlerinin dinlenmemesi ve yapılan çalışmaların sürdürülebilir olmaması yer alıyor.
Ayrıca kurumların bu konuyu neredeyse hiç önemsememesi de yaygın erişilebilirlik sorunlarıyla karşılaşılmasına neden olmaktadır. Yazımızda, yaygın olarak engelli kullanıcıların web sitelerinde karşılaştığı 5 erişilebilirlik sorunundan ve bunların nedenlerinden bahsedeceğiz.
Ayrıntılarıyla erişilebilirlikte karşılaşılan 5 yaygın hata ve çözümünden bahsetmeden önce, bazı konuları kısaca hatırlamakta fayda var. Bunlar, erişilebilirliğin ne olduğu hakkında fikir edinmenizi ve gelecekte karşılaşabileceğiniz erişilebilirlik konusu hakkında daha fazla fikir edinmenizi sağlayacaktır. Eğer az sonra kısaca bahsedeceğim alt başlıklarla ilgili daha fazla bilgi almak isterseniz, bunlarla ilgili WeAccess.Ai olarak hazırladığımız geçmişteki blog yazılarımızı inceleyebilirsiniz. ai.
Web erişilebilirliği, görme, işitme veya diğer engel gruplarına sahip bireyler için web içeriklerinin uygun şekilde düzenlenmesini tanımlayan bir terimdir. Bir web sitesi görme engelliler için ekran okuyucu veya yüksek karşıtlık, işitme engelliler için kolay anlaşılabilir veya işaret dili destekli kullanım deneyimi sağladığında, o web sitesinin erişilebilir bir deneyim sunduğunu söylemek mümkün olur.
Her bireyin olduğu gibi görme engelli bireylerin de aradıkları bilgiye hızlı bir şekilde erişme hakkı vardır. Bugün internet, bilgiye ulaşmak için önemli kaynaklar arasında yer almaktadır ve görme veya işitme engelli fark etmeksizin engelliler, kendileri için geliştirilen erişilebilirlik araçları sayesinde günlük işlerini yapma, ödevleri için araştırma yapma gibi pek çok imkana sahip olmaktalar. Ancak bu araçlar, onların dijital içeriklere tek başına ulaşması için yeterli değildir, aynı zamanda web sitesi, masaüstü veya mobil uygulama geliştiricilerinin veya sahiplerinin de platformlarını bu araçlara uygun şekilde erişilebilir olarak tasarlaması gerekmektedir.
Engellilerin diledikleri içeriğe, rahat şekilde erişebilmesinin yolu kapsayıcılık temelli yapılan web erişilebilirliği çalışmalarından geçmektedir. Web erişilebilirliği, bireylerin bilgiye erişim hakkının korunması için fazlaca önemlidir.
Web erişilebilirliği sorunlarının engelli bireylerin web gezinme deneyimi için çok fazla olumsuz etkisi vardır. Bireylerin karşılaşabileceği olumsuz deneyim, ilgili kişinin engel türü ve derecesine, ilgili web sitesinde yaşanan sorun veya sorunların tür ve derecesine göre değişiklik gösterir. Günümüzde pek çok web sitesi temel düzeyde birtakım erişilebilirlik özelliklerine sahiptir ancak, çoğunlukla ilgili platform sahipleri bunun bilincinde değildir. Bu nedenle o web sitesinin bugün kısmen erişilebilir olması, yarın da erişilebilir olacağı anlamına gelmiyor.
Az gören görme engelli bireyler, engel derecelerine göre ekran okuyucu yazılım kullanmama veya ekran okuyucu yazılımlar ile diğer yardımcı araçları bir arada kullanma gibi çeşitli tercihler yapabilmekteler. 2 durumda da yine bireylerin ihtiyaç ve tercihlerine göre web içeriklerini tüketmesinin farklı yolları vardır. Web içeriklerinde renk kontrastı da bunlardan birisidir.
Renk kontrastını kısaca web sitesinde bir tema değişikliği gibi düşünebilirsiniz. Mesela Android ve İos işletim sistemlerinde yer alan koyu mod seçeneğini etkinleştirdiğinizde, telefonunuzun Ayarlar bölümünün arka planının siyah renkli, yazıların ise beyaz renkli olduğunu göreceksiniz. Bu da bir yüksek karşıtlık seçeneğidir ancak, söz konusu az gören bir kullanıcının ihtiyacı olduğunda bundan çok daha esnek, ihtiyaçlara göre kişiselleştirilebilen ve işletim sisteminin her bölümünde kullanılabilen bir çözüme ihtiyaç vardır. İşte az gören bireyler için yüksek karşıtlık seçenekleri tam da burada devreye giriyor.
Beyaz arka plan üzerine siyah metnin yer aldığı standart web içerikleri, bu içerikleri gözleriyle okuyan az gören bireylerin, gözlerinin ağrımasına sebep olabilir. Ayrıca belirli renklere karşı gözlerin hassas olmasına sebep olan farklı hastalıklar da vardır. İşte tüm bu kullanıcılar için web sitelerinde yüksek karşıtlık seçeneklerinin sunulması önem arz ediyor.
Kullanıcı, ihtiyacına uygun olan yüksek karşıtlık temasını seçtiğinde ilgili web sitesinde çok daha rahat bir şekilde gezinebilecek. Yazıları çok rahat okuyabilecek, sayfa içerikleri arasında dolaşabilecek ve tüm bunları yaparken en ufak bir rahatsızlık hissetmeyecek.
Her şeyden önce web sitenizde yüksek renk kontrastlı temalara yer vermemeniz önemli bir erişilebilirlik kusurudur. Günümüzde pek çok az gören birey, web tarayıcılarının içerdiği renk kontrastı/yüksek karşıtlık eklentileri sayesinde web sitelerinin çoğunda gördüğümüz bu eksikliği gidermeye çalışmaktalar ancak, bu eklentiler zaman zaman çok verimli olmayabilir.
Örneğin bazı web siteleri bu eklentileri desteklemez ve standart görünümde açılır. Bazı web siteleri ise bu eklentilerden dolayı düzgün şekilde görüntülenmeyebilir ve bu durum, az gören bireyin ilgili web sitesinden faydalanmasını tamamen engeller. Hal bu ki bu web siteleri, yerel olarak yüksek karşıtlık modu seçenekleri sunsaydı, az gören bir kullanıcı bu sorunları yaşamayacak ve en temel hakkı olan bilgi edinmeden faydalanabilecekti.
Gördüğünüz gibi, yüksek kontrast seçeneklerinin eksikliği, az gören bir görme engelli birey için çoğunlukla olumsuz deneyimler ile sonuçlanacaktır. Bu nedenle web sitesi sahiplerinin, bir an önce bu konuda çalışma yaparak çeşitli renk kontrastı seçeneklerini web sitelerine dahil etmesi gerekir.
Yüksek karşıtlık seçeneklerine sahip mobil uygulama veya web sitelerini incelerseniz, bu konuda çoğunlukla birden fazla seçeneğin kullanıcılara sunulduğunu fark edeceksiniz. Bunun en temel nedeni, farklı göz hastalıklarının farklı renk hassasiyetlerine sebep olmasıdır. Örneğin bir görme engelli ziyaretçinizin gözü, beyaz rengine karşı çok hassas olabilir, yani bu renkteki metin veya web sayfaları, onun gözlerini rahatsız edebilir. Bu nedenle yüksek karşıtlık için birden fazla tema alternatifinin sunulması çok önemlidir.
Arka plan bazında da az gören bir web sitesi ziyaretçisinin farklı ihtiyaçları olabilir. Bu nedenle web siteleri için yüksek karşıtlık temaları konusunda çalışma yapılırken, farklı kullanıcı gereksinimlerinin göz önünde bulundurulması faydalı olacaktır.
Web kontrastı araçları için CMS yazılımlarının (içerik yönetim sistemleri) eklenti mağazalarına göz atabilir, eğer özel bir içerik yönetim yazılımı kullanıyorsanız da bu konuda bir web tasarımcıyla çalışabilirsiniz. Fakat WeAccess.Ai olarak sunduğumuz çözümlerle bu özellikleri platformunuzda etkinleştirmek hiç olmadığı kadar kolay. Detaylar için okumaya devam edin.
Her süreçte olduğu gibi yüksek kontrastlı temaları web sitenizde aktif ettikten sonra test etmeniz gerekir. Bu, olası bir soruna karşılık hızlı bir şekilde reaksiyon almanıza imkan sağlar. Web sitenizde yer alan her şeyi (örneğin alt menüler, sayfalar, içerik sayfaları, alt sayfalar) herhangi bir yüksek karşıtlık teması etkinleştirildiğinde doğru şekilde görüntülendiğinden emin olmalısınız. Eğer bu aşamada bir sorun tespit ederseniz, özelliği herkesin kullanımına sunmadan önce bu sorunu çözmelisiniz.
Yüksek karşıtlık temalarının gezinme deneyimi açısından ne kadar olumlu olduğunu, elbette ki web sitenizi ziyaret eden az gören bireyler sizlere söyleyecektir. Bu nedenle son kullanıcı testi için az gören insanlara ulaşmalı ve onlardan geri bildirim almalısınız. Gelen geri bildirimlere istinaden sunduğunuz bu özelliği geliştirebilirsiniz.
Bugün tükettiğimiz içeriklerde her geçen gün daha fazla görsel içeriğe maruz kalıyoruz. Görseller, bir içeriğin dikkat çekici olması için fazlaca önemlidir ve bu nedenle Dünya genelinde faaliyet gösterdiği sektör ne olursa olsun işletmeler, hizmetlerini anlatırken, ürünlerini sergilerken veya blog içeriklerini oluştururken uygun görselleri kullanmaya önem verir. Görseller, bir içeriğin zenginleştirilmesi veya daha kolay anlaşılabilmesi için de önemli bir araçtır.
Peki ekran okuyucu yazılım kullanan görme engelli bireyler, webde dolaşırken herhangi bir görselle karşılaştıkları zaman ne oluyor? Eğer ilgili görsellerde alternatif metin mevcutsa, ekran okuyucu yazılım görselin açıklamasını görmeyen birey için okuyor. Ancak eğer ilgili görsele alternatif metin eklenmemişse, görme engelli bir kullanıcı yalnızca ekran okuyucu ile üzerinde bulunduğu öğenin görsel olduğunu anlayabiliyor, ek olarak görsel için bir başlık yazılmışsa, ekran okuyucu bunu seslendirecektir.
Kısacası, görme engellilerin bir web sitesinde yer alan görsellerde ne olduğunu öğrenebilmesi için o görseller için alternatif metinlerin oluşturulması büyük öneme sahiptir. Eğer amacınız web sitenizde herkes için kapsayıcı bir deneyim sunmaksa, içeriklerinizde yer alan görsellere engelli kullanıcılar için alt metinler eklemeyi unutmayın.
CMS yazılımları (WordPress, OpenCard, Jaonna vb.) dahili olarak görsellere el ile alternatif metin eklemenize izin verir. Eğer web siteniz, bu tarz bir içerik yönetim sistemi yazılımının altyapısıyla çalışıyorsa, yeni yükleyeceğiniz bir görsel veya mevcutta web sitenizde yer alan görseller için el ile alternatif metinler oluşturabilirsiniz.
Oluşturacağınız alternatif metinler, görselde neyin yer aldığını açık bir şekilde ifade etmelidir. Ancak görselin türüne bağlı olarak bahsetmeniz gereken ayrıntı düzeyi değişiklik gösterebilir. Örneğin bir e-ticaret sitesindeki ürün görselleri için, o ürünü betimlemenize gerek yoktur, kullanıcının ilgili ürünün ne olduğunu bilmesi önemlidir. Fakat ürüne ilişkin ayrıntılı özelliklerin ve tanıtımın yer aldığı sayfa veya sayfalarda, ürüne ait görseller detaylı şekilde açıklanmalıdır.
Dekoratif görseller, bir ziyaretçinin ihtiyaç duyduğu bilgiye ilişkin ayrıntıları içermez, amaçları bir web sitesi veya web sitesi içeriğini renklendirmektir. Bu nedenle ilgili görselde yer alan nesnenin bilinmesi yeterlidir, bunun için de çoğu zaman görsel başlığı kısmının doldurulmuş olması ihtiyacı karşılar. SEO uyumluluğu, görselin ihtiyaç duyulduğu zaman kolayca bulunabilmesi ve pek çok konudan dolayı, içerik üreticilerin zaten çalıştıkları web sitesine yükledikleri görsellere bir başlık eklemesi gerekir.
Ziyaretçiye bir bilgi ileten görsellerde ise durum farklıdır. Bu görseller dekoratif amaçlı görseller dışındaki neredeyse tüm görselleri kapsar ve bir şeyi örneklendirmekten tutun, yazıyla anlatılan bir şeyin açıklanmasına kadar pek çok amaçla kullanılabilir. Kapsayıcı bir deneyim için bu görsellere daima alternatif metinler eklenmesi zaruridir.
Diyelim ki görme engelli bir kullanıcı, X markasının web sitesinde, aradığı tablet bilgisayar modeli için araştırma yapsın. Araştırması sırasında ilgisini çeken bir model hakkında ayrıntılı bilgi almak için bu kullanıcı, ilgili ürünün bağlantısına tıklar ve detayların yer aldığı sayfa kendisini karşılar. Burada, tabletin çoklu pencere deneyimine vurgu yapılır ve ilgili metnin hemen altında, bunu uygulamalı olarak gösteren bir resim yer alır. Bu resimde ayrıntılı bir şekilde o tablet bilgisayarın nasıl konumlandırıldığı ve o an neyi gösterdiği alternatif metin olarak yer alıyorsa, tüketici ürünün sunduğu deneyimi daha net anlayacaktır. Fakat diğer türlü, görme engelli tüketicinin bunu anlaması mümkün olmayacaktır.
Manuel olarak görsellere alternatif metin eklemek için içerik yönetim yazılımınızın sunduğu özelliklere başvurabilirsiniz. Söz konusu bu işi otomatik olarak yapmak olduğunda ise kullanabileceğiniz çok güzel bir hizmetimiz var, WePhoto.
WeAccess.Ai olarak, web sitenizdeki görseller için otomatik alternatif metinler oluşturabileceğiniz, yapay zeka tabanlı bir servis olan WePhoto’yu geliştirdik. WePhoto hakkında daha fazla bilgi almak için içeriğimizi okumaya devam edin.
Bir web sitesinde engelli veya engelsiz fark etmez, insanların aradıkları şeye hızlı bir şekilde ulaşabilmesinin yolu her zaman iyi kurgulanmış bir tasarımdan geçiyor. Sayfa düzeni kötü, yapısal sorunları olan bir internet sitesi, kullanıcıların fazla dikkatini çekmeyecektir. Konu erişilebilirlik olduğunda ise bu tip sorunların olumsuz etkileri maalesef artmaktadır.
Öyle ya da böyle, sıradan bir kullanıcı zor da olsa eğer mecbursa kötü kurgulanmış bir web sitesinde işini duruma göre halledebilir. Fakat görme engelli bir kullanıcı için bu, çok mümkün olmayabilir.
Sayfa düzeninin kötü olması, ekran okuyucu ile gezinmeyi zorlaştırır. Mesela bir web sitesinde uygun öğelerin bir alt menüde toplanmaması, alt ve üst bölüm bağlantılarında sorunlar olması gibi durumlar, sayfa düzeniyle ilgili sorunlardır.
Yine web sitesinin gereksiz bileşenlerle doldurulması, olması gerektiğinden daha fazla slider ve menü alanının yer alması da sayfa düzeniyle ilgili sorunlar arasında yer almaktadır. Düzen ile ilgili sorunlar içeriklerde de olabilir, buradaki en önemli nokta, neyim sorun oluşturabileceğinin düzgün şekilde analiz edilmesidir.
Web sitesindeki yapısal sorunlar ise, çoğunlukla yanlış kurgulanan öğelerden kaynaklanıyor. Örneğin bağlantılarda ve düğmelerde doğru etiketlerin kullanılmaması yapısal sorunlar arasındadır. Peki bu, erişilebilirliği nasıl etkiler.
Her şeyden önce ekran okuyucu kullanan birisi, sayfa düzeniyle ilgili sorunlar sebebiyle ilgili web sitesinde rahat şekilde dolaşamaz veya aradığı içeriğe rahatça ulaşamaz. Bu düzensizliğin aşırı olması kafa karışıklığına da neden olur.
Diğer taraftan slider alanlarının çok fazla olması da ekran okuyucu ile gezinme deneyimini olumsuz etkilemektedir. Örneğin haber okumak için bir web sitesini ziyaret eden görme engelli kullanıcı, aşırı fazla olan sliderlar sebebiyle güncel haberlere erişmekte sorun yaşayabilir.
Yapısal ve düzen ile ilgili sorunlar klavyeyle gezinme deneyimini de olumsuz etkileyebilir. Örneğin düğme ve bağlantıların, “düğme veya bağlantı” olarak etiketlenmemesi, gezinme kısayollarını kullanan kişilerin klavyesiyle bu öğeler arasında gezinmesini zorlaştırır. Bir web sitesinde yer alan yapısal ve düzen ile ilgili sıkıntılar, burada saydıklarımızın haricinde daha birçok olumsuz deneyime sebep olabilir, bu nedenle doğru şekilde tespit edilip çözülmeleri önemlidir.
Html etiketleri (başlık, metin tipine ilişkin etiketler vs) belli noktalarda erişilebilirlik için kritik öneme sahiptir. Her şeyden önce başlıkların doğru şekilde kurgulanması, görme engelli bir ziyaretçinin bir web sitesindeki ana ve alt başlıklar arasında daha kolay gezinmesine imkan tanır. Başlık etiketlerinin sadece gerekli olduğu durumlarda kullanılması önemlidir, standart paragraflar veya başlık ile ayırılmaya ihtiyaç duyulmayan konularda H etiketleri kullanılmamalıdır.
Diğer taraftan yazılarda kullanılan kalın ve eğik gibi yazı tipini etkileyen seçeneklerin kullanılması, erişilebilirlik açısından olumsuz bir etki yaratmaz. Liste öğelerinin, bağlantıların ve çok daha fazla unsurun bir blog yazısında veya bir listeleme sayfasında doğru şekilde kullanılması, ekran okuyucu ile kusursuz bir deneyim için fazlaca önemlidir.
Bir web sitesinde ekran okuyucu yazılım kullanan kişilerin klavye kısayollarıyla daha rahat gezinebilmesi, web sitesi içeriğinin doğru şekilde kurgulanmasıyla ilgilidir. Bir web sitesinin ya da web sitesindeki içeriklerin başlık düzeninin doğru olması, düğme ya da bağlantıların doğru etiketlenmesi, web sitesinde belirli bölümlere hızlı bir şekilde ulaşılabilmesi için çeşitli kısayolların bulunması, footer, header ve diğer kısımların doğru şekilde oluşturulması kullanıcıların klavye ile gezinme deneyimini olumlu yönde etkileyecektir. Yapısal olarak bir web sitesinin, klavye ile gezinmeye imkan sağlayacak şekilde kurgulanması da önemlidir.
Günümüzde internet trafiğinin çok büyük bir kısmı artık mobil cihazlar üzerinden gelmeye başlamıştır. Yapılan araştırmalar, internet kullanan insanların yarısından çok daha fazlasının çoğunlukla webe erişmek için akıllı telefonlarını kullandığını gözler önüne sermiştir. Bu durum, web siteleri için mobil uyumlu tasarımların önemini artırmıştır.
Erişilebilirlik için de mobil uyumlu bir web sitesi tasarımı çok önemlidir. Eğer ekran okuyucu kullanan bir kullanıcıyı akıllı telefonunda araştırma yaparken mobil uyumlu olmayan bir web sayfası karşılarsa, bu o kullanıcının gezinme deneyiminin sorunlu olmasına neden olabilir. Mobil ekran okuyuculardaki imleç yapısı, masaüstü ekran okuyuculardan daha farklıdır.
Bu nedenle bir kullanıcı, web sitesinde aradığı bağlantıya tıklamak istediğinde ekran okuyucu imleci çok daha farklı bir yere odaklanabilir ve kafa karıştırabilir. Ayrıca ekran okuyucuya ek olarak büyütme hareketleri kullanan kişiler de masaüstü tasarımı sebebiyle akıllı telefonlarından, ilgili web sitesindeki içerikleri gözleriyle okumakta sorun yaşar.
Bunlara ek olarak mobil uyumlu olmayan bir web sitesinde ekran okuyucularda çeşitli kararsızlık problemleri görülebilir. Tüm bu sorunların yaşanmaması için, mobil uyumlu web site tasarımlarının yapılması şart.
Birçok medya oynatıcı uygulama, film ve dizilere eklenen altyazılar için (CC) destek sunuyor. Medya oynatıcı üzerinden etkinleştirilen altyazılar ekran okuyucular tarafından seslendirilebiliyor.
Benzer şekilde, Netflix veya Amazon Prime’da yer alan içeriklerdeki alt yazıları da ekran okuyucu ile okuyabilmek mümkün. Bu durum, yabancı dildeki içeriklerin tüketilmesinde ciddi kolaylık sağlıyor. Ancak doğrudan bir video üzerine video düzenleme yazılımları aracılığıyla eklenen alt yazıların ekran okuyucular ile doğrudan okunması mümkün değildir. Bu nedenle, içerik üreticilerin YouTube gibi platformların sunduğu seçeneklerden faydalanması önemlidir.
Görme engelli bireyler, film veya dizi içeriklerini uygun olması durumunda sesli betimleme ile izlemeyi tercih edebilir. Sesli betimleme, bir film veya dizi sahnesindeki görsel unsurların, arka planda sesli şekilde izleyiciye açıklanmasını ifade eder. Ancak sesli betimlemeli içeriklerin sayısı günümüz koşulları göz önüne alındığında pek de yeterli değildir.
Netflix, Amazon Prime gibi platformlar bir bölgenin yerli orijinal içeriklerinde, o bölgenin dilinde sesli betimleme seçeneği sunsalar da, söz konusu platformdaki diğer içerikler olduğu zaman sesli betimlemeye her dilde ulaşmak mümkün değil.
Ayrıca sesli betimleme yalnız dizi veya filmlerde değil, bir YouTube videosunda bile ihtiyaç duyulabilecek bir özelliktir. Bu nedenle sesli betimleme uygulamalarının yaygınlaşması, YouTube gibi platformların sesli betimlemeye ilişkin seçenekleri uygulamalarına dahil etmesi gerekir.
Peki günümüzde sesli betimlemeden yararlanmamızı kolaylaştıran bir teknoloji var mı? Diye sorarsanız, cevabımız evet. WeAccess.Ai olarak geliştirdiğimiz yapay zeka tabanlı erişilebilirlik çözümlerimizden yazımızın en sonunda bahsedeceğiz.
YouTube gibi video içerik ağları, videolar için otomatik olarak altyazı eklenebilmesine imkan sağlayan otomatik ses tanıma teknolojileriyle birlikte çalışıyor. Fakat bu teknolojilerin bazı sınırlamaları var ve verdikleri sonuçlar, zaman zaman verimli olmayabiliyor.
Mesela, noktalama işaretleri konusunda bu araçlar bir hayli başarısız. Bu nedenle YouTube’da yer alan altyazı ve transkripsiyon özelliklerini incelediğinizde göreceksiniz ki, çoğu cümlede nokta, virgül gibi işaretler yer almıyor.
Ayrıca mikrofon karşısındaki kişinin konuşma hızına, dil şivesine veya mikrofona olan uzaklığına bağlı olarak kelimelerin algılanmasında çeşitli problemler yaşanabiliyor. Bu, altyazı veya videonun transkript bölümünde anlamsız cümle veya kelime grupları görmenize neden olabilir. Tüm bu durumların sebebi, ses tanıma teknolojilerinin henüz, tam manasıyla günlük hayat koşullarını karşılayacak şekle ulaşamamasıdır. Bu nedenle içerik üreticilerinin, mümkünse video için altyazı ve transkripsiyon çalışmalarını kendilerinin yapması faydalı olacaktır.
Medya oynatıcı uygulamalar ve videolu içerik platform web siteleri, görme ve işitme engel grupları için hayat kolaylaştırıcı bazı özelliklere sahiptir. En başta günümüzde bilgisayar ortamında kullanılan medya oynatıcılar, pek çok klavye kısayoluna sahiptir. Mobil platformlara baktığımızda ise yine ekran okuyucu yazılımların kontrol kısayollarıyla kullanılabilen ileri/geri sarma, video durdurma gibi kısayolların olduğunu görmekteyiz.
İşitme engelli bireyler için de video oynatıcılarda altyazı seçenekleri kullanılabiliyor.
Söz konusu YouTube gibi mecralar olduğunda ise, yine klavye tuş kombinasyonlarıyla kullanılabilen kısayollar bizi bilgisayar tarafında karşılıyor. Mobil cihazlara geldiğimizde ise, tüm oynatıcı kısayol düğmelerinin ekran okuyucular ile ulaşılabilir olduğunu söyleyebiliriz.
Ancak her uygulama geliştiricisinin konuya Google ya da Microsoft gibi yaklaşmaması, üçüncü taraf başka yazılımlarda çeşitli erişilebilirlik sorunları görmemize neden olmaktadır.
Klavye kontrolleri, görme engelli bir bireyin tıpkı gören bir birey gibi bilgisayarı hızlı bir şekilde kullanmasına imkan tanır. Ekran okuyucusu ile görme engelli kullanıcı, çeşitli klavye tuşlarını veya klavye tuş kombinasyonlarını kullanarak bir web sitesinde başlıklar, liste öğreleri, paragraflar, bağlantılar, görseller ve daha pek çok öğe arasında gezinebilir, web sitesinde arama yapabilir ve daha pek çok şeyi gerçekleştirebilir. Görme engellilerin bilgisayar kullanım deneyimini iyileştirmesi sebebiyle bir web sitesinin klavye kısayolları ile uyumlu olması çok önemlidir.
Günümüzde pek çok web sitesi, fare ile üzerine gelindiğinde etkinleşen ancak çoğu durumda ekran okuyucular ile ulaşılması zor olan çeşitli alt menülere sahiptir. Bu menüler arasında fare ile dolaşmak çok kolay olsa da, eğer doğru şekilde oluşturulmazsa klavye kontrolleri ile dolaşmak neredeyse imkansızdır. Yine bu şekilde fare kontrollerine dayalı metin kutuları ve çok daha fazlası, eğer erişilebilir şekilde oluşturulmazsa görme engelli kullanıcı, standart gezinme kontrolleriyle buralara ulaşamaz. Bu alt menülere erişilebilir şekilde ulaşmayı sağlamanın yolları vardır.
Bir web sitesinde klavye odaklı gezinme deneyiminin sağlanabilmesi için, web sitesinde yer alan içerik yapısının uygun şekilde tasarlanması gerekir. Bu amaçla başlık etiketleri doğru şekilde kullanılabilir, listeler, bağlantılar ve diğer öğeler doğru şekilde eklenebilir.
Diğer önemli nokta teknik iyileştirmelerin sağlanmasıdır. Bunun için de web sitelerinde yer alan menüler ve header, footer gibi alanlar, klavyeyle ulaşılabilecek şekilde tasarlanmalıdır. Örnek vermek gerekirse, fare ile etkileşime geçilen bir menü için, klavye ile gezinme yapılırken o menü üzerine gelindiğinde, içeriğine erişmek için “Enter” tuşuna basmak gibi çeşitli yapısal değişiklikler yapılabilir. Bu sayede hem fare ile gezinme deneyimi korunmuş olur, hem de ekran okuyucu kullanıcıları web sitesinde rahatça dolaşabilir.
WeAccess.Ai olarak, web sitenizde yalnızca klavye erişilebilirliğini değil, erişilebilirlik tarafında her şeyi test edebilmenize imkan sağlayan WeAnalyse ve varsa tüm bu sorunları çözebilecek WeTool isimli 2 aracımızı geliştirdik. Bu 2 servisimiz, yapay zeka ile çalışıyor ve erişilebilirlik sorunlarını çözmek konusunda size rehberlik ediyor.
Bunun haricinde klavye erişilebilirliğini test etmenin en iyi yolu, görme engelli son kullanıcı gruplarına ulaşarak onların geri bildirimlerini almaktır. Gerçek hayat koşullarına uyum sağlanabilmesi için bu çok daha iyidir.
En temelde web erişilebilirliğine ilişkin sorunlar, engelli bireylerin bilgiye ulaşım hakkına zarar vermektedir. Bilgiye ulaşmak herkesin hakkıdır ve bu hakkı önemseyen tüm kurum ve kuruluşların, dijital erişilebilirlik için üzerlerine düşen sorumlulukları yerine getirmesi gerekir.
Dijital erişilebilirlik süreçlerini başarıyla tamamlayan şirketler, bunu hem kamuoyuna hem de rakiplerine doğru şekilde aktararak farkındalık oluşturulmasına katkı sağlamalıdır. Diğer taraftan bu farkındalığın oluşması için medya mensupları, gazeteciler ve dijital içerik üreticiler de çaba göstermelidir.
WeAccess.Ai olarak, web sitelerinizde yaşanan erişilebilirlik sorunlarını tespit etmek, bu sorunları çözmek ve daha erişilebilir bir deneyimin kapılarını açmak için çeşitli araçlar geliştirdik. Bu araçlar sayesinde şirketlerin erişilebilirlik uygulamalarını daha kısa sürede tamamlaması sağlanacak.
Web sitenizde erişilebilirliğe önem vererek sadece görme engelli kullanıcılara ulaşmakla kalmazsınız. Engelli kullanıcılar, sizi çevresine tavsiye eder ve duyarlı insanlar, konuya verdiğiniz önemi fark ederek web sitenizi ziyaret etme eğilimi gösterir. Ayrıca bu konuyu doğru şekilde kamuoyuna anlatarak, daha fazla duyarlı müşteriye ulaşabilirsiniz. Bu sayede sizi seçen pek çok kullanıcı grubu olur.
Sizlerle birlikte web erişilebilirliğinde karşılaşılan 5 yaygın sorunu inceledik ve bunların nasıl çözümlenebileceğine yakından baktık. Aynı zamanda WeAccess.Ai’nin size rehber olacak çözümlerini de tanıdık. WeAccess.Ai olarak, farkındalığınızı artıracak ve size yeni ufuklar açacak blog içerikleri üretmeye devam edeceğiz.
İlgilinizi Çekebilir : Dijital Erişilebilirlik ve Müşteri Memnuniyeti
