Hayatta hiç ummadığınız şeyler, size hiç beklemediğiniz başarılar getirebilir. Bu günlük hayatınız için de profesyonel hayatınız için de geçerlidir. Yani şirketiniz için verdiğiniz, basit olduğunu düşündüğünüz bir karar, sizin aynı alanda rekabet ettiğiniz diğer şirketlerden bir anda öne çıkmanızı sağlayabilir.
Bu yüzden girişiminizde basit veya zor demeden, sizi rakiplerinizden öne çıkaracak her ince ayrıntıyı gözden geçirmeniz faydalı olacaktır. Bu detaylara, web siteniz veya mobil uygulamanızda sunduğunuz kullanıcı deneyimi de dahil. Öyle ki, eğer insanlar web sitenizin tasarımını beğenmez veya kullanışlı bulmazlarsa, doğrudan diğer alternatiflere bir şans vermeyi düşünürler. Bu da sizin, rakiplerinizden ayrışmanızı büyük ölçüde engelleyecektir. Yine mobil uygulamanız, optimize bir tasarım ile gelmiyor ve sürekli problem çıkarıyorsa, yine insanlar, aradıkları şeye diğer rakipleriniz aracılığıyla ulaşmayı tercih edecektir.
Görme engelli kişiler için de bu durum aynen böyledir, hatta tüm engelliler için desek hiç de yanlış olmaz. Görme engelli kullanıcılar, bir web sitesini ziyaret ettiklerinde erişilebilirlik ile ilgili bir sorun fark ederlerse, daha iyi bir deneyim elde edecekleri farklı bir web sayfası için araştırma yapmaya devam ederler. Tüm bu araştırmalar sonucunda onların ulaştığı, kendilerine değer verildiğini hissettiren, her şekilde erişilebilir tasarlanmış o harika web sitesinin sahibi siz olmak istemez misiniz? Hem de bu, sizi dijital erişilebilirlik konusunda gereken özeni göstermeyen rakiplerinizden ciddi biçimde ayrıştıracaktır.
Yazımızda, dijital erişilebilirlik ve rekabet gücü konusuna yakından bakacağız. İçeriğin sonunda, dijital erişilebilirliğin sizi rakiplerinizden nasıl öne çıkarabileceğini anlayacak, dijital erişilebilirlik ile pazarda nasıl farklılaşacağınızı öğrenecek ve bu konuda size rehberlik edecek dijital erişilebilirlik çözümlerimizi tanıyacaksınız. Haydi başlayalım.
Nasıl ki web sitenizi veya mobil uygulamanızı ilk kez kullanan bir kullanıcı, onda kullanışlılık başta olmak üzere işini en kısa sürede ve en iyi verimlilikle tamamlamak gibi kriterler arıyorsa, yine platformunuzu bu yollardan birisiyle ziyaret eden engelli bir kullanıcı da benzer kriterleri arayacaktır, ancak biraz daha farklı bir şekilde.
Sıradan bir insan web sitenizde gezinirken tasarıma, aradığı şeyi kolayca bulup bulamayacağına ve daha birçok detaya göz atar. Görme engelli bir kullanıcı ise, o web sitesini, ekran okuyucu yazılım ile nasıl kullanabileceğine bakar. Eğer web sitenizde müşterileri memnun edecek görsel bir deneyim ve kullanışlı bir tasarım sunamazsanız, muhtemelen o müşteri adayını kaybedersiniz. Görme veya işitme engeli olan insanlar için de durum benzerdir.
Örneğin, web siteniz görme engelli bir kullanıcı için WCAG 2.1 standartlarını karşılamıyor ve erişilebilirlik açısından olağanüstü sorunlar barındırıyorsa, sitenize uğrayan görme engelli kişi, kötü bir deneyim elde ettikten sonra sizden uzaklaşacak ve aradığı şey için, daha erişilebilir bir deneyim sunan başka platformlar üzerinde araştırmalarına devam edecektir.
Görme engelli kullanıcılar, akıllı telefon ve bilgisayar gibi pek çok cihazında ekran okuyucu yazılımlar kullanır. Bu yazılımlar onların her şeye erişmesine imkan tanır ancak, her şey bu yazılımların okuyabileceği şekilde tasarlanmışsa. Etiketlenmemiş düğmeler, sayfada gezinmeyi kolaylaştıracak bağlantı kısa yollarının bulunmaması, alt metin içermeyen görseller ve çok daha fazlası, web sitenizde erişilebilir bir deneyim sunmanızı engelleyecektir.
Herkesin bilgiye, satın almak istediği bir ürüne ve çok daha fazlasına ulaşma hakkı vardır. Engelli bireylerin bilgiye ulaşma hakkını sağlıklı bir şekilde kullanabilmeleri, ancak kapsayıcı bir anlayışla tasarlanan web siteleri ve mobil uygulamalarla mümkün olabilir.
Bu nedenle, elbette erişilebilirlik, rekabette sizi rakiplerinizden öne çıkarmak için önemli bir araçtır ancak, bu sadece ticari başarı elde etmek için değil, aynı zamanda engelli kullanıcıların erişilebilirlik ihtiyaçları gözetilerek uygulanmalıdır.
Hedefiniz Türkiye’de güçlü e-ticaret platformlarından birisine sahip olmak mı? Ya da Türkiye sınırlarını aşıp Dünya genelinde hizmet vermeyi hedefleyen bir girişiminiz mi var? Amacınız ne olursa olsun, son kullanıcıya ulaşmak için, iyi bir kullanıcı deneyimi tasarım sürecine ihtiyacınız var. Eğer hedef kitleniz web sitenizde veya mobil uygulamanızda ara birim tabanlı hatalar, kararlılık problemleri veya çeşitli başka sorunlar yaşıyorsa, bu sizin Dünya’ya açılan bir girişim olmanızı zorlaştıracaktır.
Öte yandan Dünya’da sadece, bir uygulama veya web sitesini iyi bir tasarıma sahip olduğu için kullanan kişiler mi var? Farklı ihtiyaçları olan bireylerin, sunduğunuz hizmetlerden nasıl yararlanabileceğini hiç düşündünüz mü? Eğer düşünmediyseniz, uçtan uca kapsayıcı, dijital erişilebilir deneyim sunan rakipleriniz, çoktan sizi geçti bile.
Dijital erişilebilirlik ve rekabet gücü, farklı konular gibi görünseler de aslında birbirleriyle oldukça alakalıdır. Eğer siz yeni müşteriler kazanmak, rekabet ettiğiniz pazarda öne çıkmak ve çok daha fazlasını istiyorsanız, dijital erişilebilirliğe önem vermelisiniz. Dünya’da 200 milyonun üzerinde görme engelli insan vardır ve hayalleri büyük olan hiçbir şirket veya girişim, herhangi bir müşteri grubunu görmezden gelmemelidir.
İster yerel bir şirket olup Türkiye’de yükselmeyi, isterseniz de global bir şirket olup tüm Dünya’da tanınmayı hedefleyin, hiç fark etmez. Uçtan uca erişilebilir bir deneyimi dijital platformlarınızda sunamazsanız, çok sayıda müşteri kaybedebilirsiniz.
Diyelim ki bir e-ticaret platformu sahibisiniz, daha fazla müşteri kazanmak için ne yaparsınız? Her şeyden önce, kullanıcılara web siteniz veya mobil uygulamanızda nasıl bir deneyim sunduğunuzu inceleyerek başlayabilirsiniz. Ziyaretçiler, web site veya mobil uygulamanızda aradıkları şeyi kolayca bulabiliyor mu? Kullanıcı ara birimi insanların genel tasarım zevki anlayışına hitap ediyor mu?
Bu sorular ve daha fazlası için platformunuzda incelemeler yapabilir ve eksik gördüğünüz noktaları iyileştirebilirsiniz. Böylece bir müşteri adayı, e-ticaret platformunuza hangi cihazdan girerse girsin, benzersiz bir deneyim yaşayacaktır.
Ancak kullanıcı deneyimi tasarımı sürecinde bugün, birçok şirketin gözden kaçırdığı önemli bir konu var, erişilebilirlik. Evet, web siteniz ya da uygulamanız çok modern bir görünüme sahip olabilir, müşterilerinizin çoğu kolay kullanımı sebebiyle platformunuzdan alışveriş yapmayı tercih edebilir. Peki aynı deneyimi, görme engelli bir müşteri adayı için de sunabiliyor musunuz?
Web sitenizde veya mobil uygulamanızda, dijital erişilebilirlik için gereken çalışmaları yaparsanız, potansiyel olarak milyonlarca görme engelli müşteri kazanabilirsiniz. Görme engelli veya az gören bir kişi, web sitenizi veya mobil uygulamanızı ziyaret ettiğinde, eğer tüm menüler onun kullanımı için uygun tasarlandıysa ve klavye kısa yolları veya dokunmatik cihazlar için parmak hareketleri rahatlıkla kullanılabiliyorsa sizden ürün satın almayı tercih edecektir.
Aynı zamanda elde ettiği olumlu deneyimi hem görme engelli arkadaşları hem de diğer çevresiyle paylaşarak, onların da sonraki alışverişlerinde sizi tercih etmesini sağlayacaktır. Bu sayede kısa sürede onlarca müşteri kazanabilirsiniz.
Uzun vadede büyük başarılar hedefleyen girişimlerin her müşteri grubunu önemsemesi gerekir. Yeni müşteriler çekmek için dijital erişilebilirlik de bu nedenle çok önemlidir. Siz de daha fazla insanın cebine girmek için dijital erişilebilirliğe önem verin, daha fazla kazanın.
Günümüzde sadece iyi bir kullanım deneyimi sunduğu için insanlar tarafından fazlaca tercih edilen web siteleri ve mobil uygulamalara rastlayabilirsiniz. Kullanıcılar artık, haber okudukları web sitelerinde bile düzgün bir tasarım görmek istiyor. Aynı şekilde yine haber okudukları, bankacılık işlemlerini yaptıkları uygulamalarda da bireyler, tasarımı kendileri için en uygun olanı kullanmayı tercih ederler.
Evet, hangi web site veya mobil uygulamanın tasarımının daha iyi olduğu kişiden kişiye göre değişiklik gösterebilir, ancak bir uygulamanın insanların çoğunluğu tarafından sevilmesini sağlayacak ortak kriterler vardır. Bu nedenle, zaman zaman aynı işi yapan 2 uygulamadan birisinin, diğerinden 10 kat daha fazla indirildiğini, daha fazla indirilmese bile rakiplerine kıyasla binlerce olumlu yorum aldığını görmeniz mümkün.
Peki rakip uygulama ne için bu başarıya ulaşamadı? Ya da o uygulamayı tercih eden kullanıcılar neden geliştiriciyi olumsuz yorum yağmuruna tuttu? Cevap çok basit, iyi olmayan kullanıcı deneyimi tasarımı.
İşte erişilebilirlik de, iyi bir kullanıcı deneyimi tasarımında olması gerekenlerin başında yer alıyor. Görme engelli veya az gören bir kullanıcı, uygulama seçim tercihini erişilebilirlik ihtiyaçlarına göre yapıyor, kendisine istediği deneyimi sunamayan web site veya mobil uygulamaları tercih etmiyor.
Engelli kullanıcılar için olumsuz deneyim sunan sayamayacağımız kadar mobil uygulama veya web sitesi varken, siz erişilebilir bir deneyimle onların bir adım önüne geçmek istemez misiniz? İşte, pazarda öne çıkmak için dijital erişilebilirlik, rakiplerinizin belki de çoğunun yapmadığı bir şeyi yaptığınız için çok önemli.
Rekabet içerisinde olduğunuz pazarda, rakiplerinizin eksikliklerini analiz edip, bu eksikliklerin olmadığı bir platformla rekabet arenasında yer almak oldukça önemlidir. Eminiz ki siz de birçok konuda rakiplerinizi analiz ediyorsunuz. Ancak inceleme kriterlerinize erişilebilirliği de dahil etmelisiniz. Eğer rakipleriniz, engelli kullanıcılar için erişilebilir bir deneyim sunamıyorsa, siz web site veya uygulamanızı erişilebilir şekilde tasarlayarak engelli vatandaşlara bu deneyimi yaşatabilir ve rakiplerinizden öne geçebilirsiniz.
Erişilebilir bir deneyimi kullanıcı deneyimi tasarımı sürecinizin standart bir iş akışı haline getirir ve her koşulda bunu korursanız, rakiplerinizin daima önünde olursunuz. Çünkü hali hazırda erişilebilir bir deneyim sunan web sitesi veya mobil uygulamalar, zamanla gelen güncellemelerle bu niteliklerini kaybedebiliyor. Örneğin bir mobil uygulamanın ara biriminin yenilenmesi, erişilebilirliğin kaybolmasıyla sonuçlanabilir.
Eğer siz, erişilebilirliği UX sürecinize kalıcı olarak dahil ederseniz, erişilebilirlik de tasarım sürecinin bir parçası olacağından, olası bir ara birim veya web sitesi/mobil uygulama iç tasarımı değişikliğinde bile herkes için kapsayıcı bir deneyim sunmaya devam edersiniz. Bu da sizi, rakiplerinizden daima bir adım öne taşır.
Engelli kullanıcıların dijital hizmetlere erişimi, ancak onları da kapsayan bir kullanıcı deneyimi tasarım süreciyle sorunsuz şekilde olabilir. Günümüzde engel türü ve derecesi fark etmeksizin engelli bireyler, dijital kaynaklara erişimde halen önemli sorunlar yaşamaktadır. Web sitenizde WCAG 2.1 erişilebilirlik standartlarına uygun bir kullanıcı deneyimi tasarımı yaparsanız, engelli kullanıcıların dijital hizmetlere erişimini kolaylaştırmış olursunuz.
Bu noktaya kadar dijital erişilebilirlik ve rekabet gücü konusunda oldukça fazla şeyin farkına vardığınızı düşünüyoruz. Eğer bu başlığı okumaya devam ediyorsanız, eminiz ki platformunuzda uçtan uca dijital erişilebilir bir deneyimi nasıl sağlayacağınızı merak ediyorsunuz. Haydi, dijital erişilebilirliği sağlayan çözümlere hep birlikte bakalım.
Eğer web sitenizde erişilebilir bir deneyim sunmak istiyorsanız doğru yerdesiniz. Her şeyden önce size, WeAccess.Ai’nin sunduğu, yapay zeka tabanlı erişilebilirlik araçlarından bahsetmek istiyorum.
WeAccess.Ai’nin sunduğu hizmetlere ek olarak, bir web sitesinin tasarım ve kodlama süreçlerinde erişilebilirlik kriterlerini uygulamanızı sağlayacak yollar da vardır. Mesela:
Tüm bu noktalara uyarsanız, web sitenizde erişilebilir bir deneyimin kapılarını aralamış olursunuz.
Mobil uygulama erişilebilirliği, Android ve İos işletim sistemli cihazları kullanan görme engelli bireyler için oldukça önemlidir. Görme engellilerin İos’ta Voice Over, Android’te de TalkBack ekran okuyucu yazılımda bir mobil uygulamayı rahatça kullanabilmesi için, kullanıcı ara birimi başta olmak üzere pek çok detay göz önünde bulundurulmalıdır. Web site tasarımlarıyla benzer şekilde, mobil uygulama tasarımına imkan sağlayan araçlar da tasarım sürecinin daha erişilebilir olması için çeşitli araçlar sunmaktadır. Aynı zamanda Apple ve Google’ın sunduğu geliştirici araçları ve yardım içeriklerinde, bu konuya ilişkin daha fazla ayrıntı da yer almaktadır.
Web sitesi ve mobil uygulamaların erişilebilirliği çok önemli olsa da, erişilebilirliği Facebook, Twitter, Instagram ve LinkedIn üzerinde paylaştığınız gönderilerde de uygulamanız mümkün. Bu platformlar erişilebilir şekilde tasarlandığı için kullanıcılarına bazı kolaylıklar sunuyor ancak, kapsayıcı bir deneyim için bu konuya şirketinizin önem vermesi çok daha mantıklı olacaktır. Bu amaçla:
Dijital erişilebilirliğin rekabet için neden önemli olabileceğini gördük, web sitemizde veya mobil uygulamamızda erişilebilir bir deneyimi nasıl sağlayabileceğimize baktık ve şimdi sıradaki soru, dijital erişilebilirlik uygulamalarının avantajları ve etkileri neler?
Web siteniz veya mobil uygulamanızda erişilebilir bir deneyim sunmanız, sizi tercih eden engelli müşterilerden olumlu bir geri bildirim almanıza önemli katkı sağlayacaktır. İnsanlar sizin sunduğunuz deneyimleri rakiplerinizle karşılaştıracak ve neden sizi tercih ettiklerini anlatacaktır. Bu geri bildirimler hem görme engelliler tarafından hem de diğer müşteriler tarafından daha fazla tercih edilme olasılığınızı artırır.?
Erişilebilirliğe önem vermeniz, işletme imajınızın güçlenmesine de önemli katkı sağlayabilir. Sunduğunuz bu deneyim insanlar arasında yayıldıkça, şirketinizin bu konuya daima önem verdiğini düşünen kişilerin sayısı artacaktır. Sizi “duyarlı politikalar uygulayan bir şirket” olarak bilen herkes çevresine anlatacak ve marka imajınızın güçlenmesini destekleyecektir.
Ek olarak doğru şekilde bu konuya verdiğiniz önemi kamuoyuna aktarmanız, daha fazla somut çalışmayla bunu desteklemeniz ve diğer pek çok etken de buna katkı sağlayabilir. Çünkü duyarlı politikalar ile sadece görme engelli bireylerin değil, toplumun birçok bölümünün ilgisini çekersiniz ve duyarlı vatandaşlar da, sizin hakkınızda olumlu görüşlere sahip olur. Bu da işletme imajınızı güçlendirir.
Dijital erişilebilirliğin sağlanması tek başına yeterli değildir. Aynı zamanda bu sürecin sürekli sağlanması ve sürdürülebilir olması da çok önemlidir. Erişilebilirlik çalışmalarını şirketiniz içerisinde yapan ayrı bir birim yoksa ve platformunuz ancak engelli müşterilerden gelen olumsuz geri bildirimlerden sonra erişilebilir bir deneyim sunabiliyorsa, o platformda erişilebilirliğin kalıcı olacağını söyleyemeyiz.
Günümüzde çoğu web sitesi ve mobil uygulama, maalesef dijital erişilebilirliği günü kurtaran politikalar ile sağlıyor ve bu, sonraki süreçlerde ciddi problemlere yol açıyor. Platforma yeni eklenen bir menü veya sekme erişilebilir olmayabiliyor, yapılan en ufak bir arayüz iyileştirmesinde erişilebilir deneyim sorunlu hale gelebiliyor. Ya da eksik yapılan erişilebilirlik çalışmaları sebebiyle görece erişilebilir olsa da bir web sitesi veya mobil uygulamanın, görme engelli kullanıcılar tarafından kullanılması zorlaşabiliyor.
Bu sorunların yaşanmaması için erişilebilirliğin sürdürülebilir olması oldukça önemli. Dijital erişilebilirlik için gereken çalışmaları yapmayan ya da sadece günü kurtaran politikalar uygulayan onlarca rakibinize, erişilebilirliğe gerçekten önem vererek oldukça iyi bir karşılık vermiş olursunuz.
Uyguladığınız politikalar rakiplerinize ilham verebilir ve onların da dijital erişilebilirlik konusuna gereken önemi vermesini sağlayabilir. Bu sayede, güzel bir adımın öncüsü olursunuz. Sonuçta, rekabette avantajlı bir konumda olmak için dijital erişilebilirliğe önem verin ve bunu, kullanıcı deneyimi tasarımı sürecinin kalıcı bir parçası haline getirin.
Dijital erişilebilirliğin sürdürülebilir olması için, işletme içerisinde bu konuda entegrasyon çalışmaları yapılması oldukça önemli. Dijital erişilebilirlik ancak ve ancak bu konu hakkında bilinçli bir çalışan grubuyla kalıcı olarak mümkün hale gelebilir. Bu entegrasyon süreci için 2 önemli aşama vardır.
Ekip içi farkındalık ve eğitim, şirket içerisinde yazılım geliştirme, kullanıcı deneyimi tasarımı ve hatta müşteri hizmetleri takımını da kapsayan önemli bir süreçtir. Tüm çalışanlar hem erişilebilirliğin, hem de dijital erişilebilirliğin ne olduğuna ve neden önemli olduğuna ilişkin bilgilendirilmeli, aynı zamanda bunun engelli kullanıcılar için önemini kavramalıdır.
Bu eğitim süreci işin hem teknik, hem de iletişim kısmını kapsayacak şekilde uygulanmalıdır. Mesela, görme engelli bir kullanıcı, size web sitenizle ilgili bir sorunu e-posta, telefon görüşmesi veya canlı destek üzerinden ilettiğinde, müşteriyle ilgilenen temsilci erişilebilirliğin ne olduğunun bilincinde olmalı ve karşı tarafa konuyla ilgili tatmin edici bir cevap vermelidir. Görüşmeden sonra müşteri temsilcisi, konuyu yazılım geliştirme ve kullanıcı deneyimi ekibine aktarmalı ve çözüm sürecini takip etmelidir.
Yazılım geliştirme ve kullanıcı deneyim ekipleri, eğer dijital erişilebilirlik konusunda yeterince bilgi sahibi değillerse onlara bu konuda bilinçlenmelerini sağlayacak eğitimler verilmelidir. Bu eğitimler hem tasarım, hem de kodlama süreçlerinin engelli kullanıcıların web sitesi veya mobil uygulamayı kullanabilmesi için nasıl olması gerektiğini katılımcılara aktarmalıdır.
Aynı zamanda şirkette yazılım geliştirmeyle ilgilenen birimlerin görme engelli bir kullanıcının, telefon veya bilgisayarında hangi yardımcı araçları kullandığını bilmesi de önemlidir.
Dijital erişilebilirliğin mobil uygulama ve web sitelerinde doğru şekilde sağlanabilmesi için doğru bir yönetim sürecine ihtiyaç vardır. Şirketler dijital erişilebilirlik stratejilerini belirlerken;
Dijital erişilebilirliğin web siteniz veya mobil uygulamanızda kullanıcı deneyimi tasarımı sürecinin bir parçası olmasının tek yolu, erişilebilirlik ile ilgili araştırmalarla kullanıcı deneyimi tarafındaki diğer araştırmaların eş zamanlı olarak yapılmasıdır. Bunun için de uygulamayı veya web sitesini, daha en baştayken erişilebilirlik yönünden test edecek, engelli bir kullanıcının şirkette istihdam edilmesi faydalı olacaktır. Ayrıca uygulama geliştiricileri, eğer isterlerse bu testi kendileri de yapabilir.
Sağlıklı bir erişilebilirlik stratejisi oluşturmanın yolu her şeyin doğru şekilde anlaşılmasından ve buna bağlı olarak doğru bir iş planı hazırlanmasından geçiyor. Bu nedenle şirketlerin, bir dijital erişilebilirlik stratejisi oluşturmadan önce bu konudaki eğitim süreçlerini tamamlaması gerekir.
Sizlerle birlikte;
Yakından tanıdık. Dijital erişilebilirliği, ticari hedeflerden öte toplumsal bilincin bir parçası olarak görmek, bizler için oldukça önemli. Sizlerin de dijital erişilebilirliğe önem vererek engelli kullanıcılara erişilebilir bir deneyim sunacağınız günleri sabırsızlıkla bekliyoruz. Sonraki içeriğimizde görüşmek üzere.
İlginizi çekebilir: Dijital erişilebilirlik ile hedef kitlenizi arttırma
